‘Onderzoekers voorspellen maximaal 20 % stijging hulpvraag’

‘Veel prognoses voor het jaar 2021 verdwenen in de loop van het jaar weer in de prullenbak. De verwachtingen die we aan het begin van het jaar uitspraken, werden sterk beïnvloed door de aanhoudende uitgebreide overheidssteun voor gedupeerde ondernemers en werkgevers’, zegt NVVK-voorzitter Marco Florijn. De vereniging vroeg daarom Stichting voor Economisch Onderzoek SEO om een prognose inzake de hulpvraag.

Florijn: ‘De steunpakketten zorgden ervoor dat de voorspelde golf aan hulpvragers tot nu toe nog uitbleef. Maar toen we dachten dat corona vertrokken was, kwam er aan het eind van het jaar toch weer een uitgebreide lockdownperiode. Voor onze leden is het van groot belang zicht te krijgen op de impact van corona op de ontwikkeling van de hulpvraag. Gemeenten moeten zich voorbereiden op een stijging en daar ook middelen voor reserveren.’

Behoefte aan duiding

Sinds het begin van de pandemie publiceerden we periodiek een Corona-monitor, samen met Divosa. Die liet vooral zien dat hulpvragers langdurig wegbleven. Inmiddels begint de vraag licht toe te nemen. Maar we hadden behoefte aan meer duiding van de ontwikkelingen. Makkelijk is dat niet. Signalen uit de media maken duidelijk dat het alle kanten op kan gaan. Zeker nu de inflatie doorzet, de huren stijgen en ook energie alleen maar duurder wordt. Voedselbanken zien hun klandizie stijgen, energiebedrijven constateren oplopende betaalachterstanden en ook het aantal faillissementen en bedrijfsbeëindigingen neemt toe. Omdat we het gevoel hebben dat er onder de oppervlakte veel gaande is, lieten we de Stichting voor Economisch Onderzoek nagaan wat, met alles wat we nu weten over corona, het effect op de hulpvraag zou kunnen zijn.

Stijging eerder richting 20% dan richting 3%

Met een flinke marge constateert SEO dat het aantal hulpvragen tussen de 3 en 20% kan stijgen. Daarbij rekent SEO met een drempelbedrag voor problematische schulden van minimaal 5.000 euro. De realiteit is dat voor veel mensen ook lagere schuldbedragen al problematisch kunnen zijn. Belangrijk is dat SEO de effecten van de stijgende energietarieven en de kosten van levensonderhoud nog niet meenam. Daarom is er veel voor te zeggen om eerder rekening te houden met een stijging richting 20% dan ervan uit te gaan dat de stijging zich zal beperken tot 3%.

Investeren in schuldhulpverlening loont

De stijging die SEO voorspelt is minder sterk dan we in de eerste maanden van de crisis dachten, maar wel een ontwikkeling waar we op voorbereid moeten zijn. Daarom hebben we begin dit jaar ook een rapport uitgebracht (‘Merkbaar en meetbaar’) dat gemeenten helpt om prioriteiten te stellen in hun begrotingen. Uit dat rapport blijkt dat investeren in schuldhulpverlening loont. Dat vormt op zichzelf al een argument om hier middelen voor vrij te maken. Het SEO-rapport laat zien dat extra inspanning op het terrein van financiële hulpverlening sowieso geboden is.

Wat zijn de belangrijkste cijfers uit het SEO-onderzoek?

Onder 500 werkenden met een relatief laag inkomen (voor werkenden in loondienst tot 3.500 euro bruto per maand en tot 45.000 euro per jaar voor zelfstandigen) blijkt dat 26% van de respondenten een inkomensval had van meer dan 5.000 euro. Van deze groep ervoer 13% ook een terugval in het kunnen betalen van rekeningen. Voor corona lukte dat nog wel, nu niet meer. Deze risicogroep (ruim 3 procent van de totale steekproef) bestaat vrijwel alleen uit zelfstandigen en flexwerkers die werkzaam zijn in sectoren die getroffen zijn door de coronacrisis. Opschaling van de enquêteresultaten naar populatieniveau laat zien dat 18% van de totale werkzame bevolking met een laag inkomen (990.000 personen) te maken heeft gehad met een inkomensdaling en ruim 2% met een inkomensval én terugval in het kunnen betalen van rekeningen (130.000 personen).

Zelf verder lezen?

Wil je zelf het hele SEO-rapport lezen? Download het hier.